سنسور اکسیژن چیست و چگونه کار میکند؟

کار سنسور اکسیژن چیست؟ سنسور اکسیژن قطعه ای الکترونیکی است که وظیفه اندازه گیری نسبت سوخت به هوای درون موتور و به حداقل رساندن میزان آلاینده ها را برعهده دارد. در بعضی خودروها یک سنسور و در برخی دیگر بیش از یک سنسور اکسیژن وجود دارد که به نوع و مدل خودرو بستگی دارد. در خودروهای دارای دو سنسور اکسیژن هستند، یک سنسور در بخش ورودی مخزن کاتالیست و سنسور دیگر در قسمت خروجی گازهای اگزوز نصب میشود، طبیعتا در این خودروها میزان آلایندگی به شکلی بهتری کنترل می‌گردد.

پیشنهاد میکنیم مقاله انواع سنسور در خودرو را مطالعه کنید.

 

نحوه ی عملکرد سنسور

سنسور اکسیژن داده های خود را به ECU  ارسال میکند و عملکرد خود را نشان میدهد. عملکرد سنسور به این صورت است که به مقدار اکسیژنی که در درون اگزوز وجود دارد  واکنش نشان داده و بر اثر آن ولتاژی تولید می شود که در نتیجه رقیق و یا غنی بودن مخلوط سوخت را گزارش داده  و مقدار سوخت ورودی به موتور را بر اساس آن تنظیم می کند تا نسبت سوخت و هوا ثابت بماند. مکانیزم کاری در اکثر سنسورهای اکسیژن به این صورت است که در واقع حسگر اکسیژن شبیه یک کلید عمل می کند. کامپیوتر خودرو مقدار این ولتاژ را بررسی کرده و وضعیت سوخت را تشخیص میدهد. عملکرد نادرست سنسور میتواند تاثیر منفی در کارایی موتور و میزان آلایندگی داشته باشد.

انواع مختلف سنسور اکسیژن خودرو:

رایج ترین نوع سنسور اکسیژن از جنس زیرکونیوم است. سنسورهای زیرکونیومی قدیمی که فاقد گرم کن هستند دو سیمه بوده و پس از روشن شدن موتور در شرایط سرد، چند دقیقه طول می کشد تا سیگنال تولید کنند. زیرا تنها گرمای اگزوز آن ها را به درجه حرارت عملکردشان می رساند. بنابراین ممکن است سنسور فاقد گرم کن در دور آرام سرد شود و یک سیگنال به منظور توقف سیستم کنترل موتور تولید نماید.

نشانه های خرابی سنسور اکسیژن خودرو:

از علائم خرابی این سنسور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش آلاینده های موتور
• افزایش میزان سوخت مصرفی
• کاهش قدرت موتور
• ریپ زدن خودرو در زمان تعویض دنده
• تمایل به خاموش شدن در زمان ترمز گیری
• کندی خودرو در زمان شتاب گیری

هنگامی که حسگر اکسیژن در حال خراب شدن است، موتور خودرو به صورت نامنظم کار میکند. در هنگام توقف خودرو بیش از حد گاز میخورد. دور موتور در حالت توقف بین 2000 تا 3000 بالا میرود. به دلیل خرابی نسبت میزان سوخت و اکسیژن به خوبی با هم ترکیب نشده و باعث کاهش چشمگیر قدرت و عملکرد موتور میشود.

زمانی که حسگر اکسیژن مخلوط سوخت را رقیق نشان می دهد میتواند به چند دلیل از جمله تمام شدن عمر کارکرد سنسور ، آلوده شدن آن و یا اتصال نامناسب سیم ها باشد.  ممکن است مدار سنسور اکسیژن به دلیل اتصال کوتاه یا فرسودگی قطع شود. اگر مشکلات دیگری نیز در سنسور مشخص شود تعویض سنسور الزامی است. برخی از سنسورهای اکسیژن اگر به طور خفیف دچار عیب شوند به عملکردشان ادامه خواهند داد و کد خطایی تولید نمیکنند. اما این عملکرد زیاد مناسب نیست زیرا سبب افزایش مصرف سوخت و تولید آلاینده ها می شود. بنابراین نبود کد خطا یا لامپ اخطار به معنای کارکرد صحیح سنسور نیست.

زمان تعویض سنسور اکسیژن:

این سنسورها مصرفی هستند و در زمانی که فرسوده میشوند بهتر است تعویض گردند. قابلیت  سنسور با افزایش مدت زمان کارکرد به دلیل جمع شدن آلاینده ها بر روی نوک آن کاهش می یابد. کثیف شدن و گرفتگی سنسور می تواند توسط مواد مختلفی که در اگزوز وجود دارند ایجاد شود از قبیل: سرب، سیلیکون، سولفور، رسوب روغن و حتی برخی از مواد مکمل سوخت. علاوه بر این می تواند توسط عوامل محیطی از جمله : آب، مواد معدنی موجود در جاده و روغن خراب شود.  تنها راه فهمیدن عملکرد صحیح سنسور آزمایش و بررسی منظم آن است. زمان مناسب برای بررسی سنسور اکسیژن  هنگام تعویض شمع های خودرو است. توجه داشته باشید که در زمان تعویض، سنسور باید از نوع قبلی آن باشند.

روش عیب یابی سنسور آسیب دیده

• اسکن کردن ECU خودرو توسط دیاگ
• بررسی نشتی‌ها و سوراخ‌های موجود در سیستم اگزوز
• جایگرین کردن سنسورهای آسیب دیده با سنسورهای جدید
• چک کردن اتصالات الکتریکی
• چک کردن عملکرد مناسب حسگرهای اکسیژن
• پاک کردن کدهای مربوط به سنسورهای قبلی از ECU
• آزمایش عملکرد مناسب خودرو در حال رانندگی

برای انجام تست معاینه فنی حتما از سلامت سنسور اکسیژن اطمینان حاصل کنید. در غیر اینصورت میزان کربن خروجی از اگزوز بیشتر از حد مجاز خواهد بود و نتیجه تست معاینه فنی به دلیل آلاینده بودن خودرو مردور اعلام خواهد شد.